Materyaller

Deneyin Adı: Sürtünme Kuvvetini ve Kinetik Enerjiyi Etkileyen Ne?

Gereken Malzemeler

• ince bir tahta levha veya karton

• iki ya da üç adet kalın kitap

• oyuncak araba

• metre

• cam ve halı zemin

 

 

 

Deneyin Yapılışı

• Kitapları şekildeki gibi üst üste yerleştirelim. Tahta levhayı ya da kartonu yine şekilde görüldüğü gibi yerleştirerek eğik düzlemimizi oluşturalım.

• Oyuncak arabamızı eğik düzlemin üst noktasından aynı süratle ve sırasıyla cam ve halı zeminlere serbestçe bırakalım.

• Oyuncak arabamızın bu zeminlerdeki ilerleme mesafesini

metreyle ölçelim. Yandaki gibi bir çizelge hazırlayarak elde ettiğimiz verileri bu çizelgeye kaydedelim.

 

 

 

 

Sonuca Varalım

·        Sürtünme kuvveti hangi zeminde en fazladır? Neden?

·        Sürtünme Kuvveti zeminin cinsine bağlı mıdır? Neden ?

·        Yüzeyin sahip olduğu sürtünme kuvveti arabanın hareketini etkilemiş midir? Neden?
·        Arabanın hızı ile kinetik enerjisi arasında bir ilişki var mıdır? Nasıl?

·        Sürtünme kuvveti ile kinetik enerjideki azalma arasında nasıl bir ilişki vardır?

·        Oyuncak araba neden farklı zeminlerde farklı mesafe almıştır?

 

  

 

 

1.Ahmet elindeki oyuncağını büyük bir buzdolabının arkasına düşürdü. Buzdolabını iterek oyuncağı almaya çalışıyor fakat bunu tek başına yapamıyor. Babası onu görerek yanına geliyor ve Ahmet e yaptığının yanlış olduğunu bu gibi işler için büyüklerinden yardım alması gerektiğini söylüyor. Babasının da yardımıyla buzdolabını biraz geriye çekip oyuncağı almayı başarıyorlar.

a) Sizce bu olayda birbiriyle temasta olan yüzeyler hangileridir ?
........................................................................................................
........................................................................................................

b) Birbiriyle temasta olan yüzeyler  arasındaki sürtünme kuvvetinin ne olduğunu ve nasıl meydana geldiğini biliyor musunuz?
........................................................................................................
........................................................................................................

c) Ahmet in tek başına uyguladığı kuvvet buzdolabını neden hareket ettiremedi ?
.........................................................................................................
.........................................................................................................

d) Ahmet oyuncağını küçük bir masanın arkasına düşürseydi  bu durumda ne olurdu ?

..........................................................................................................
..........................................................................................................

e) Bu olaylara bakarak sürtünme kuvvetine nelerin etkili olduğunu söyleyebilirsiniz ? Hangi olayda sürtünme kuvveti daha fazladır ?
..........................................................................................................

..........................................................................................................
 

f) Günlük yaşantınız içerisinde sürtünme kuvvetinin sizi etkilediği bir durumu anlatınız?

..........................................................................................................
..........................................................................................................

g)Sürtünme kuvvetini azaltmak ya da arttırmak için neler yapılabilir?

..........................................................................................................
..........................................................................................................

2. Aşağıdaki tabloda belirtilen durumlardaki cisme etki eden sürtünmeyi      "büyük"  veya  "küçük" olarak belirleyiniz ?

SÜRTÜNME ÖRNEKLERİ	SÜRTÜNME KUVVETİ
Buz üzerinde hareket eden paten
Kışın giydiğimiz kalın ayakkabılar
Uçakların burun kısmının "V" şeklinde olması
Bisiklet tekerine sürtünen fren lastiği
Asfalt yolda ilerleyen bir otomobil tekerleği
Büyük eşyaların altına tekerlek takılması
Dağa tırmanmakta olan bir dağcının ayakkabısı

3. Aşağıdakilerden hangisi ya da hangilerinde sürtünme kuvvetinin büyük olması faydalıdır?

 

 

 

A) Yalnız  I          B) I ve II             C) I ve III             D) III ve  IV

4.

Yukarıdaki grafik 2007 yılının Ocak ve Mayıs aylarında Erzurum’da meydana gelen trafik kazalarının sayısındaki değişimi göstermektedir. Bu aylarda trafiğe çıkan ortalama araç sayısında anlamlı bir artış olmadığına göre;
 

a) Trafik kazası sayısındaki bu farklılığın sebebi ne olabilir?

.......................................................................................................
........................................................................................................

 

b) Kış aylarında trafik kazalarını önlemek için ne gibi tedbirler alınmasını önerirsiniz?

.........................................................................................................
..........................................................................................................

 

c) Karlı günlerde araba tekerleklerine neden zincir takılır ?
........................................................................................................
.........................................................................................................

 

5. Ellerimizi birbirine hızlı bir şekilde sürttüğümüzde avuçlarımızın ısındığını hissederiz. Olumlu da olumsuz da olsa sürtünme sonucunda sahip olunan enerji ısı enerjisine dönüşür. Bir başka deyişle cisimler sürtünme sonucunda enerjilerinin bir kısmını kullanamayacakları başka bir enerji biçimine dönüştürür.

•  Cisimlerin genellikle kullanamadığı bu enerji türü sizce ne olabilir?
............................................................................................................
.............................................................................................................

 

 

  

 

 Salıncakta sallanan çocuğun önce potansiyel enerjisi kinetik enerjiye, ardından kinetik enerjisi potansiyel enerjiye dönüşür. Ancak devam eden bu enerji dönüşümleri bir süre sonra biter. Peki, öyleyse;

 

 

 

 

• Salıncak bir süre sonra neden durur?

.........................................................................................

.........................................................................................

• Hareketin devam etmesi için ne yapılır?
.........................................................................................
.........................................................................................

•Bu durum düz yolda hareket ederken motoru duran bir otomobil, sürtünme yüzünden önce giderek yavaşlayıp, bir süre sonra da durması ile aynı mıdır ? Neden ?
..........................................................................................
.......................................................................................... 

• İrem in babası araba sürerken, İrem e " Arabanın frenine basarsam enerji kaybı olur." diyor. Fakat İrem " Hayır baba, enerji kaybolmaz. " diyerek aksini iddia ediyor. Sizce kim haklı ? Neden?
..............................................................................................
.............................................................................................

 

6.

 

 

Yukarıdaki resme bakarak  Ali, Enes ve Cansu yorum yapmışlardır.

I.             Ali: “ Bu olayda kinetik enerji kaybolmuştur ısı enerjisi açığa çıkmıştır.” demiştir.

II.           Enes: “ Bu olayda kinetik enerji yok olmaz fakat tamamen ısı enerjisine dönüşür.” demiştir.

III.          Cansu: “ Bu olayda kinetik enerjinin bir kısmı ısı, ışık ve ses enerjisine dönüşür.” demiştir.

Yorumlardan hangisi veya hangileri doğrudur ?

A)  Yalnız I   B) Yalnız II   C) Yalnız III   D) II ve III

 

7. Zeminde yuvarlanmakta olan bir top neden bir süre sonra durur?

A) Çünkü yerçekimi kuvveti topu aşağı doğru çeker.

B) Çünkü rüzgar topun hareketiyle aynı yönde eser.

C) Çünkü yer ve top arasında  sürtünme kuvveti vardır.

D) Çünkü topun içinde hava vardır.

8.

Resimlerde görüldüğü gibi sürtünme, günlük yaşantımızda çoğu zaman işlerimizi kolaylaştırdığı için yararlıdır. Bazı durumlarda ise sorunlar yarattığı için istenmez. Sürtünmenin istenmediği durumlarda sürtünmeyi azaltıcı önlemler alınır. Bu resimlerin hangileri;

a. Sürtünmenin fazla olmasından dolayı yararlıdır?

..................................................................................................
..................................................................................................

b. Sürtünmenin az olmasından dolayı zararlıdır ?

.......................................................................................................
........................................................................................................

 

9.

 

Sizce  bu olay doğru mudur ? Neden ?

......................................................................................................

......................................................................................................